Artroza stawów

Artroza to choroba charakteryzująca się stopniowym niszczeniem stawu w wyniku rozwoju zmian zwyrodnieniowych w tkankach. Według WHO co dziesiąty mieszkaniec planety boryka się z tym problemem. Po 50 latach ryzyko rozwoju choroby wynosi około 30%, aw wieku 70 lat sięga 80-90%.

informacje ogólne

Artroza to przewlekły, długotrwały proces, który wpływa nie tylko na stawy. W miarę postępu zmiany dystroficzne i zwyrodnieniowe wpływają również na aparat pomocniczy. W trakcie tego procesu pacjent ma do czynienia ze stanem zapalnym tkanki chrzęstno-kostnej, torebki stawowej i kaletki okołostawowej oraz stykających się z nimi mięśni, więzadeł i tkanki podskórnej.

Niezależnie od lokalizacji proces patologiczny przebiega według jednego schematu. Po pierwsze, w grubości tkanki zaburzona zostaje równowaga między procesami wzrostu i niszczenia chrząstki, a równowaga przesuwa się na korzyść dystrofii i odwrotnego rozwoju (zwyrodnienia). W tym czasie zachodzą niezauważalne dla oka zmiany mikrostruktury chrząstki, co prowadzi do jej przerzedzenia i pękania.

W miarę postępu choroby staw traci elastyczność i staje się gęstszy. Zmniejsza to jego zdolność do wchłaniania, tempo uszkodzenia tkanki stale rośnie z powodu wibracji i mikrourazów podczas ruchu. Przerzedzenie warstwy chrzęstnej wywołuje aktywny wzrost struktur kostnych, w wyniku czego na gładkiej powierzchni stawu pojawiają się kolce i wypukłości - rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów. Ruchy stają się bardziej ograniczone i bolesne. Powstają skurcze mięśni otaczających dotknięty obszar, zaostrzające ból i deformujące kończynę.

Etapy choroby

Artroza stawów rozwija się stopniowo, a jej przebieg składa się z trzech następujących po sobie etapów, które określają nasilenie choroby:

• Etap 1: patologia nie jest wykrywana na zdjęciu rentgenowskim ani ultradźwiękowym, jednak procesy niszczenia już się rozpoczęły; zmienia się skład płynu stawowego, w wyniku czego tkanki otrzymują mniej składników odżywczych i stają się bardziej wrażliwe; zwiększony nacisk na dotknięty obszar powoduje stan zapalny (zapalenie stawów) i ból;
• Etap 2 charakteryzuje się aktywnym niszczeniem tkanki chrzęstnej, a wzdłuż krawędzi okolicy stawowej (obszar styku powierzchni) pojawiają się kolce kostne i narośla; w tym czasie bóle stają się nawykowe, a procesy zapalne są silniejsze lub słabsze; okresowo odnotowuje się skurcze mięśni związanych ze stawem;
• Etap 3: obszary zniszczenia zajmują prawie całą powierzchnię chrząstki, obszar stawowy jest zdeformowany, dotknięta kończyna odchyla się od swojej osi; zakres ruchu maleje, a więzadła słabną i stają się krótkie.

Niektórzy eksperci określają również IV stadium rozwoju artrozy. Charakteryzuje się prawie całkowitym unieruchomieniem stawu.

Wyświetlenia

W zależności od przyczyny choroby rozróżnia się pierwotną i wtórną artrozę. W pierwszym przypadku patologia powstaje niezależnie na tle złożonego wpływu czynników predysponujących. Forma wtórna jest konsekwencją innych chorób i dzieli się na następujące grupy:

• uszkodzenie stawów spowodowane zaburzeniami metabolicznymi lub chorobami endokrynologicznymi (dna moczanowa, cukrzyca, akromegalia, nadczynność przytarczyc);
• zniszczenie związane z wrodzonymi patologiami (choroba Pageta, wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, skolioza, hemofilia itp. );
• artroza pourazowa, która powstała na tle złamań, pęknięć, procesów martwiczych lub operacji chirurgicznych, a także wynika ze specyfiki zawodu.

Najbardziej pożądana klasyfikacja choroby zwyrodnieniowej stawów, w zależności od lokalizacji procesu patologicznego:

• gonartroza: uszkodzenie kolana, którego jedną z odmian jest artroza paletowo-udowa - zniszczenie stawu między kością udową a rzepką;
• artroza stawu skokowego: występuje na tle dużego obciążenia i częstych urazów;
• artroza stawów stopy: najczęściej choruje na duży palec u nogi w miejscu połączenia ze stopą; zmiana rozwija się na tle dny lub palucha koślawego;
• artroza barku charakteryzuje się uszkodzeniem barku i często występuje w młodym wieku na tle zwiększonej aktywności fizycznej (ładowarki, sportowcy, budowniczowie);
• koksartroza: uszkodzenie stawu biodrowego; może być zarówno jednostronne, jak i dwustronne i jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności osób po 50 roku życia;
• artroza kręgów: zniszczenie dysków chrzęstnych między kręgami, najczęściej dotykające kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego;
• artroza stawów ręki: najczęściej dotyczy to stawów palców, kobiety w okresie menopauzy są szczególnie podatne na patologię;
• artroza stawu skroniowo-żuchwowego: występuje dość rzadko, najczęściej na tle przewlekłego stanu zapalnego z powodu wad zgryzu lub niewłaściwej protetyki;
• Artroza łokcia: rzadka postać choroby, która najczęściej wiąże się z urazami tego obszaru.

Przyczyny rozwoju

Głównym czynnikiem w rozwoju artrozy jest rozbieżność między doświadczanym obciążeniem a zdolnością stawu do wytrzymania tego obciążenia. Ostry lub przewlekły proces nieuchronnie prowadzi do zniszczenia tkanki.

Lista przyczyn zwiększających ryzyko rozwoju artrozy dowolnej lokalizacji obejmuje:

• dziedziczność;
• patologia endokrynologiczna (cukrzyca);
• urazy aparatu stawowego: stłuczenia, zwichnięcia, złamania lub pęknięcia kości wewnątrz worka stawowego, całkowite lub częściowe zerwanie więzadeł, rany penetrujące;
• regularny zwiększony nacisk na stawy związany z wykonywaniem zawodu;
• otyłość;
• hipotermia;
• opóźnione choroby zapalne stawów: ostre zapalenie stawów, gruźlica itp . ;
• choroby krwi, w których często występują krwotoki do stawów (hemofilia);
• nagłe zmiany poziomu hormonów (ciąża, menopauza);
• miejscowe zaburzenia krążenia spowodowane miażdżycą, żylakami, zakrzepowym zapaleniem żył itp . ;
• choroby autoimmunologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, itp. );
• dysplazja tkanki łącznej (wrodzona patologia, której towarzyszy między innymi nadmierna ruchomość stawów);
• wrodzone patologie układu mięśniowo-szkieletowego (płaskostopie, dysplazja lub wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego itp. );
• wiek powyżej 45-50 lat (wzrost ryzyka wiąże się ze spadkiem syntezy kolagenu);
• osteoporoza (utrata kości);
• przewlekłe zatrucie organizmu (w tym sole metali ciężkich, narkotyków, alkoholu);
• interwencje chirurgiczne na stawach.

Objawy

Objawy artrozy praktycznie nie zależą od jej przyczyny i lokalizacji, ponieważ zmiany w stawach przebiegają według tego samego scenariusza. Choroba rozwija się stopniowo i zaczyna się objawiać już wtedy, gdy chrząstka jest dość poważnie uszkodzona.

Jedną z pierwszych oznak kłopotów jest chrupanie w obszarze problemowym podczas ruchu. Najczęściej występuje, gdy dotknięte jest kolano lub ramię. Jednocześnie osoba może odczuwać nieznaczne zmniejszenie mobilności po dłuższej bezczynności, na przykład rano.

Na pytanie, jakie objawy wystąpiły przy artrozie, większość pacjentów po pierwsze wymienia ból. Początkowo nieistotny i słaby, stopniowo nabiera siły, nie pozwalając na normalny ruch. W zależności od stadium i lokalizacji patologii osoba może odczuwać:

• bóle początkowe: pojawiają się podczas pierwszych ruchów po dłuższej bezczynności stawu i są związane z tworzeniem się cienkiej warstwy zniszczonej tkanki na powierzchni chrząstki; po rozpoczęciu pracy film się porusza, a dyskomfort znika;
• ból podczas długotrwałego wysiłku fizycznego (stanie, chodzenie, bieganie itp. ): pojawiają się z powodu zmniejszenia właściwości amortyzujących stawu;
• bóle pogodowe: wywołane niską temperaturą, wilgotnością, zmianami ciśnienia atmosferycznego;
• bóle nocne: związane z zastojem żylnym i podwyższonym ciśnieniem krwi wewnątrz kości;
• blokada stawu: ostry, silny ból związany z naruszeniem fragmentu chrząstki lub kości znajdującej się w jamie stawowej.

W miarę rozwoju artrozy objawy stają się bardziej zauważalne, pacjent zauważa następujące objawy:

• wzrost sztywności porannej;
• nasilenie i wydłużenie czasu trwania bólu;
• zmniejszona mobilność;
• deformacja stawu z powodu wzrostu kości;
• deformacja kości i otaczających tkanek: proces jest wyraźnie widoczny na kończynach i palcach, które stają się zauważalnie zakrzywione.

Kiedy stan zapalny się łączy, dotknięty obszar puchnie, zmienia kolor na czerwony i staje się gorący w dotyku. Naciśnięcie powoduje gwałtowny wzrost bólu.

Analizy i diagnostyka

Artrozę rozpoznaje ortopeda. Przeprowadza szczegółowe badanie pacjenta w celu zidentyfikowania dolegliwości i wywiadu. Lekarz szczegółowo pyta o czas pojawienia się pierwszych objawów i szybkości ich rozwoju, doznane urazy i choroby, obecność takich problemów u bliskich.

Ogólne badanie krwi pozwala zidentyfikować proces zapalny, który często towarzyszy artrozie.

Główną metodą diagnostyczną jest radiografia. Następujące znaki są dobrze widoczne na zdjęciu:

• zwężenie przestrzeni stawowej;
• zmiana konturów stykających się kości;
• złamana struktura kości w dotkniętym obszarze;
• narośla kostne (osteofity);
• skrzywienie osi kończyny lub palca;
• podwichnięcie stawu.

Aby uzyskać bardziej szczegółową diagnozę, można przypisać:

• tomografia komputerowa (CT);
• obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI);
• USG stawów;
• artroskopia (badanie wewnętrzne jamy stawowej za pomocą kamery wprowadzonej przez małe nakłucie);
• scyntygrafia (ocena stanu kości i metabolizmu w nich z zastosowaniem radiofarmaceutyków).

Jeśli podejrzewa się wtórny charakter choroby, zaleca się odpowiednie testy i konsultacje wąskich specjalistów.

Leczenie artrozy stawów

Wybór metody leczenia artrozy stawów zależy od przyczyny choroby, jej stadium i objawów. W arsenale lekarzy znajdują się:

• leki;
• leczenie nielekowe;
• techniki operacyjne.

Ponadto pacjent jest zobowiązany do ścisłej diety i dostosowania stylu życia, aby zminimalizować dalsze uszkodzenia stawów.

Farmakoterapia

Przepisywanie leków na artrozę ma dwa główne cele:

• usuwanie bólu i stanu zapalnego;
• odbudowa tkanki chrzęstnej lub przynajmniej powstrzymanie dalszej degeneracji.

Aby złagodzić stan pacjenta, stosuje się różne rodzaje leków:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne w postaci tabletek, zastrzyków, maści lub czopków; dobrze łagodzą ból i stany zapalne;
• hormony (kortykosteroidy): wskazane przy silnym bólu i najczęściej są wstrzykiwane bezpośrednio do jamy stawowej;
• inne leki przeciwbólowe, na przykład przeciwskurczowe: pomagają zmniejszyć poziom bólu poprzez rozluźnienie mięśni;

Należy pamiętać: wszystkie rodzaje leków przeciwbólowych są stosowane wyłącznie w celu złagodzenia stanu pacjenta. Nie wpływają na stan chrząstki, a przy długotrwałym stosowaniu przyspieszają jej niszczenie i powodują poważne skutki uboczne.

Obecnie głównymi lekami do odbudowy stawów są chondroprotektory. Przyczyniają się do nasycenia chrząstki substancjami odżywczymi, zatrzymują zarabianie i rozpoczynają procesy wzrostu komórek. Fundusze mają wpływ tylko na wczesne i środkowe etapy rozwoju choroby i podlegają regularnemu, długotrwałemu stosowaniu.

Aby wzmocnić działanie chondroprotektorów, pomagają leki poprawiające mikrokrążenie w tkankach i środki przeciwenzymatyczne. Te pierwsze zapewniają dobre zaopatrzenie dotkniętego obszaru w tlen i składniki odżywcze, podczas gdy drugie spowalniają procesy niszczenia tkanek.

Za dobór konkretnych leków, ich dawkowanie i sposób podawania odpowiada lekarz.

Leczenie wolne od narkotyków

Leczenie nielekowe obejmuje następujące techniki:

• fizjoterapia:
  • terapia falą uderzeniową: niszczy wzrost kości i stymuluje krążenie krwi poprzez ekspozycję na ultradźwięki;
  • automatyczna elektromiostymulacja: ekspozycja na impulsy elektryczne w celu stymulacji skurczu mięśni;
  • ultrafonoforeza: ekspozycja na ultradźwięki w połączeniu z użyciem leków;
  • terapia ozonowa: wprowadzenie specjalnej mieszanki gazów do torebki stawowej;
• fizjoterapia;
• mechanoterapia: terapia ruchowa z wykorzystaniem symulatorów;
• rozciąganie stawów w celu zmniejszenia stresu;
• masaż.

Operacja

Najczęściej w ciężkich stadiach choroby wymagana jest pomoc chirurga. W zależności od lokalizacji procesu patologicznego i stopnia uszkodzenia można przypisać:

• nakłucie: nakłucie stawu z usunięciem części płynu i, jeśli to wskazane, podanie leków;
• osteotomia korekcyjna: usunięcie części kości, a następnie utrwalenie pod innym kątem w celu odciążenia stawu;
• endoprotetyka: zastąpienie uszkodzonego stawu protezą; używane w bardzo zaawansowanych przypadkach.

Choroba zwyrodnieniowa stawów u dzieci

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest uważana za chorobę osób starszych, ale może również wystąpić u dzieci. Najczęstsze przyczyny patologii to:

• wrodzona patologia tkanki łącznej;
• poważne obrażenia;
• dziedziczność;
• zaburzenia metaboliczne i praca gruczołów dokrewnych;
• zaburzenia ortopedyczne (płaskostopie, skolioza itp. );
• nadwaga.

Chorobom artrozy u dzieci rzadko towarzyszą poważne objawy: ból jest z natury bolesny, a sztywność i ograniczenie funkcji praktycznie nie występują. Zmiany zwyrodnieniowe są wykrywane na zdjęciu rentgenowskim, rezonansie magnetycznym i ultrasonografii. W procesie leczenia stosuje się te same środki, co u dorosłych. Maksymalną uwagę przywiązuje się do terapii ruchowej i fizjoterapii, ponieważ w młodym wieku są one szczególnie skuteczne. Bez leczenia choroba prędzej czy później przechodzi w zaawansowany etap z całkowitą utratą sprawności.

Dieta

Dieta jest jednym z najważniejszych czynników w leczeniu artrozy. Jeśli masz nadwagę, musisz ją zmniejszyć, aby zmniejszyć nacisk na stawy. W takim przypadku zalecana jest zbilansowana dieta z deficytem kalorii. Niezależnie od wskaźnika masy ciała lekarze zalecają całkowite porzucenie:

• szybkie węglowodany (cukier, desery, mąka);
• napoje alkoholowe;
• przyprawy;
• rośliny strączkowe;
• mocna herbata i kawa;
• nadmiernie tłuste i pikantne potrawy.

Konserwy i produkty uboczne nie są wykluczone, ale są znacznie ograniczone, podobnie jak sól. Idealne odżywianie w chorobie zwyrodnieniowej stawów obejmuje:

• chude mięso;
• ryby i owoce morza;
• jajka;
• produkty mleczne;
• olej lniany i olej roślinny z oliwek;
• warzywa i owoce, duża ilość zieleni;
• zboża z umiarem, makaron z pszenicy durum;
• produkty z dużą zawartością kolagenu (galaretka, galaretka, galaretka).

Profilaktyka

Artrozie jest łatwiej zapobiegać niż leczyć. Aby Twoje stawy były zdrowe przez długie lata, zaleca się:

• prowadzić aktywny tryb życia;
• regularnie wykonuj ćwiczenia i odwiedzaj basen;
• dobrze się odżywiać, spożywać wystarczającą ilość omega-3 i kolagenu;
• nie przekraczać normy BMI;
• noś wygodne buty.

W przypadku wczesnego rozpoznania choroby zaleca się regularne leczenie uzdrowiskowe, a także wykluczenie zawodowych czynników ryzyka: długotrwałego stania, podnoszenia ciężarów, wibracji.

Konsekwencje i komplikacje

Choroba zwyrodnieniowa stawów postępuje bardzo wolno. Gdy zalecenia lekarza są realizowane, jej przebieg znacznie spowalnia, co pozwala na znacznie dłuższe utrzymanie ruchomości stawów. Nieodwracalne konsekwencje rozwijają się bez leczenia:

• ciężka deformacja stawu;
• zmniejszona ruchliwość aż do całkowitej utraty (zesztywnienie);
• skrócenie kończyny (z uszkodzeniem stawu kolanowego lub biodrowego);
• deformacja kości, skrzywienie kończyn i palców.

Prognoza

Rokowanie w przypadku artrozy zależy od postaci choroby, jej stopnia i jakości leczenia. Patologia to jedna z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności, aw zaawansowanych przypadkach zdolność do poruszania się i samoopieki. W przypadku ciężkich zmian stawu kolanowego i biodrowego pacjent otrzymuje pierwszą lub drugą grupę niepełnosprawności (w zależności od stopnia zaawansowania i rozległości zmiany).